Het Afvalfonds Verpakkingen (AFV), Nedvang en het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) publiceerden op 27 juni 2023 het Visiedocument Chemische en Fysische Recycling. Hierin wordt toegelicht welke afwegingen worden gemaakt bij de beoordeling van chemische en fysische recyclingroutes. Het visiedocument is leidend voor de wijze waarop in de komende jaren met recyclingbedrijven wordt samengewerkt. Het visiedocument wordt óók leidend om specifieke plastic verpakkingsafvalstromen als feedstock aan recyclingbedrijven beschikbaar te stellen.
Het visiedocument sluit aan bij de in het voorjaar gepubliceerde Plastic Wijzer van het Afvalfonds Verpakkingen, dat hierin laat zien hoe partijen binnen de plastic verpakkingsketen samen een bijdrage kunnen leveren aan reduce, reuse, renew en recycle. Met deze gezamenlijke inspanningen zetten zij een belangrijke stap richting het uiteindelijke doel: volledig fossielvrije en circulaire verpakkingen in 2050.
“Naast mechanische recycling gaan chemische en fysische recycling in de komende jaren nadrukkelijk onderdeel uitmaken van de technologie-mix voor recycling van plastic verpakkingsafval. Dat is ook nodig om de wettelijke recyclingdoelstellingen en duurzaamheidsdoelen te halen”, zegt KIDV-directeur Chris Bruijnes. “We zien nu allerlei ontwikkelingen in de markt, waarbij vragen worden gesteld. Bijvoorbeeld: welke technologie is vanuit milieuoptiek de beste of welke technologie levert het meeste dan wel het schoonste recyclaat op? In het visie-document staan de ontwikkelingen, technologieën en dilemma’s op een rij en daar geven we onze overwegingen bij. Zonder uiteindelijk bij een voorkeursvariant uit te komen, want die is er (nog) niet.”
Naar verwachting gaat de verdere ontwikkeling van nieuwe recyclingtechnologieën gepaard met een beperkte beschikbaarheid van feedstock. Ook zitten er financiële en economische aspecten aan. Hester Klein Lankhorst, directeur Afvalfonds Verpakkingen (AFV): “Chemische recycling gaat een rol spelen in de toekomst, dat is zeker. Chemische bedrijven en afvalverwerkers maken op grote schaal toekomstplannen. Met verschillende bedrijven hebben wij contact om concrete projecten op te zetten. Ook uit verschillende andere hoeken komen partijen met proposities, claims en de vraag naar geschikte feedstock op ons af. Het visiedocument beschrijft hoe wij daarmee omgaan en waarom wij bepaalde afwegingen maken. Het Afvalfonds, Nedvang en KIDV willen hiermee voorspelbaar en consistent naar de markt communiceren.” Voor de uitwerking in de praktijk wordt ook een afwegingskader voor chemische en fysische recycling opgesteld.
Tien visie-statements
Het document telt tien visie-statements (zie kader), die gezamenlijk de totale visie van het Afvalfonds, Nedvang en het KIDV op chemische en fysische recycling vormen. “De opkomst hiervan op wereldschaal is een serieuze factor waar we rekening mee moeten en willen houden. Dit biedt het perspectief dat we materialen van hoge kwaliteit in onze economie kunnen laten circuleren. Anderzijds zien we ook negatieve aspecten, zoals mogelijk toenemende CO2-emissies en nog te lage opbrengsten bij sommige technologieën”, aldus Bruijnes. Waar andere partijen aangeven dat zonder chemische recycling de recyclingdoelstellingen voor flexibele verpakkingen nooit kunnen worden gehaald, zeggen AFV, Nedvang en KIDV dat voor volledige duurzaamheid ook andere transitiepaden nodig dan alleen de paden van recycling, zoals Reduce en Reuse.
De partij die in de praktijk de samenwerking met chemische recyclers aangaat is Nedvang. Directeur Bianca Lambrechts: “Ons streven is om het transitiepad ‘Recycling van plastic verpakkingsafval’ zo optimaal mogelijk te ontwikkelen. Het resultaat moet zijn dat we maximale opbrengsten van hoge kwaliteit recyclaat tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten opleveren.” Het eerlijke verhaal hierbij is volgens de Nedvang-directeur dat we nog midden in de kwaliteitsverbetering zitten van de inzameling, sortering en mechanische recycling, die nog tot substantiële verbeteringen kan leiden. “De inzet van chemische en fysische recycling zien we als een toevoeging in de veelheid van innovaties om de recycling- en duurzame doelstellingen te halen.”
Visie-statements chemische en fysische recycling
- Chemische en fysische recycling gaan onderdeel uitmaken van de technologie-mix voor recycling van plastic (verpakkings)afval.
- Absolute technologiekeuzes zijn nog niet gemaakt.
- Chemische en fysische recycling zijn aanvullend op mechanische recycling.
- Zolang er alleen maar kwantitatieve verplichtingen zijn, kan het Afvalfonds Verpakkingen zich niet vastleggen op de levering van grote hoeveelheden feedstock voor die technologieën die onvoldoende opbrengst recyclaat leveren.
- Om aan de aankomende regelgeving (o.a. PPWR) en doelen van de Plastic Wijzer te voldoen, moeten chemische recyclingtechnologieën hoge kwaliteit en hoge opbrengsten recyclaat opleveren.
- Vanuit milieuoptiek bekeken hebben momenteel zogenoemde short-loop technologieën (mechanische recycling, dissolutie en depolymerisatie) de voorkeur boven long-loop technologieën (pyrolyse en vergassing).
- Vanuit het gezichtspunt van maximale opbrengst (yield) hebben momenteel short-loop technologieën eveneens de voorkeur boven long-loop technologieën.
- Voor een eenduidige vaststelling van toegepast recyclaat in producten, die mede uit long-loop technologieën voortkomen, is een op Europees niveau geharmoniseerde massabalansmethode noodzakelijk. Voor de korte termijn kan aan een nationale werkafspraak worden gewerkt.
- De financieel-economische toekomst van chemische en fysische recyclingtechnologieën is nog dusdanig onvoorspelbaar, dat op basis daarvan nu nog geen voorkeurstechnologie kan worden vastgesteld. Een doorkijk naar de toekomstige (maatschappelijke) kosten en baten zal onderdeel uitmaken van het Afwegingskader voor chemische en fysische recycling.
- De samenwerking met marktpartijen die chemische en fysische recyclingtechnologie ontwikkelen zal gepaard gaan met een beperkte beschikbaarheid van kunststof verpakkingsafval, omdat eerst praktische ervaring moet worden opgedaan.
Lees het document: Visiedocument Chemische en Fysische Recycling (pdf)
