Consumenten hebben via online platforms toegang tot elektronica die overal vandaan komen. Op deze manier betreden echter veel ‘non-conforme’ producten de Europese markt, die niet voldoen aan de Europese kwaliteits- en veiligheidsstandaarden. Een groot verborgen probleem, die alle Europese landen aangaat. EucoLight organiseerde daarom een workshop en liet experts hun licht schijnen op deze lastige kwestie.
Tijdens de workshop van EucoLight in Brussel spraken meer dan 100 experts over de wijdverbreide beschikbaarheid van producten via online platforms die niet voldoen aan standaarden ten aanzien van consumentenveiligheid, BTW-voorschriften en milieuverplichtingen. Toonaangevende sprekers bogen zich over de vraag wie de aangewezen partij is om te reageren op het aanbieden van deze niet-conforme producten en hoe deze verantwoordelijkheid kan worden opgenomen in Europese en nationale wetgeving.
Veiligheid in het geding
Ieva Vardanyan, Market Compliance Manager van de Lighting Industry Association (LIA), deed verslag van een onderzoek naar de veiligheid van aankopen die gedaan werden door mystery-shoppers. Uit dit onderzoek bleek dat aan diverse producten die online worden aangeboden ernstige risico’s kleven ten aanzien van de elektrische veiligheid. Volgens de LIA is het niet voldoende om deze producten van de markt te weren, deze situatie vraagt ook om aanpassingen in wetgeving en krachtiger middelen voor markttoezicht.
BTW ontwijking
Richard Allen, lobbyist van Retailers Against VAT Abuse Schemes (RAVAS), beschreef de grote omvang die BTW ontwijking kan aannemen bij verkoop via online platforms. Zijn stelling was dat online platforms in dit opzicht een grote verantwoordelijkheid hebben. Dit standpunt wordt gedeeld door zowel de Europese Unie (in BTW-wetgeving) en individuele lidstaten; zij stellen de platforms verantwoordelijk. Voorbeelden van dergelijke initiatieven zijn een wetsontwerp voor verpakkingen in Spanje en in Duitsland een aantal nieuwe BTW-verplichtingen voor online platforms in het geval dat een aanbieder niet aan de regels voldoet.
Oneerlijke concurrentie
Nigel Harvey, Chief Executive van Recolight en vice-voorzitter van EucoLight deed verslag van een onderzoek van het WEEE Scheme Forum in hoeverre producten die worden aangeboden via een van de belangrijkste online platforms voldoen aan de WEEE-richtlijn. Uit dit onderzoek bleek dat 54% van de elektrische gereedschappen, 76% van de ledlampen en 88% van de fitnesshorloges niet-conform waren.
In reactie op dit onderzoek zei Nigel Harvey: “De bewijzen tonen aan dat op grote schaal verkoop van niet-WEEE-conforme producten plaatsvindt via online verkoopplatforms. Traditionele winkelbedrijven controleren al sinds jaar en dag of producenten voldoen aan de regelgeving, partijen die online opereren kunnen – en moeten – dit ook doen. Er is geen enkel excuus voor het bewust meewerken aan de verkoop van producten die niet voldoen aan wet- en regelgeving.”
Monika Romenska, Regulatory & Public Affairs Manager van EXPRA (Extended Producer Responsibility Alliance, de Europese organisatie die zich bezighoudt met verpakkingsafval) voegde daaraan toe: “Verkopen op afstand vertegenwoordigen in sommige lidstaten al tot 20 of zelfs 30% van de markt in diverse afvalstromen. Door het ontwijken van de kosten voor de inzameling en recycling vormen verkopen op afstand een verstoring van de markt: producenten die zich wel aan de regels houden worden hierdoor op oneerlijke wijze op kosten gejaagd, wat ten koste gaat van de competitiviteit van deze (veelal lokale) bedrijven.”
Maatregelen
Niet alleen de problemen, ook diverse maatregelen kwamen aan bod. Zo stond het belang van meer consumentenvoorlichting op de agenda. Triin Saag, van de European eCommerce & Omni-Channel Trade Association (EMOTA), stelde dat ”productveiligheid een kwestie van wisselwerking is, waarbij ook de consument goed voorgelicht dient te worden.”
Met betrekking tot wet- en regelgeving presenteerde Hans Ingels (Europese Commissie, DG GROW) drie inspirerende principes die als tegenwicht kunnen dienen voor de te ruime aanwezigheid van onveilige en illegale producten op de markt: “1) samenwerking met bedrijven ter voorkoming van niet-conforme producten, in plaats van uitsluitend bewaken van de markt, 2) effectieve middelen om de online verkoop van producten te controleren en de bijbehorende follow-up, en 3) het verbeteren van de EU-brede samenwerking tussen autoriteiten.”
Ook zijn collega van DG ENV (Milieu), Bettina Lorz, sprak haar steun uit voor het coördineren van handhavingsmaatregelen op nationaal zowel als supranationaal niveau. Zij pleitte daarnaast voor samenwerking op het gebied van productregulering en handhaving tussen enerzijds autoriteiten op het gebied van douanevoorschriften, belastingen en handel en anderzijds die op het gebied van milieubescherming: het “goederenpakket” zou een goede aanleiding kunnen zijn om een dergelijke synergie tot stand te brengen.
Tijdens de workshop werden een aantal positieve ervaringen op nationaal niveau uitgewisseld die ook op grotere schaal toepasbaar lijken te zijn. Zoals het Italiaanse observatorium Optime, hier gepresenteerd door zijn voorzitter Davide Rossi, dat zich bezighoudt met het toezicht op naleving in de elektronische markt. Optime is een onafhankelijke organisatie die wordt ondersteund door haar stakeholders en nauw samenwerkt met de openbare instanties met het doel om bescherming te bieden aan partijen die binnen de wet opereren en het slachtoffer zijn van oneerlijke concurrentie van partijen die zich onttrekken aan wet- en regelgeving, bijvoorbeeld in de vorm van BTW-ontwijking.
Actie is nodig
In een samenvatting van de discussie stelde Marc Guiraud, secretaris-generaal van EucoLight: “Het is noodzakelijk dat beleidsmakers en online platforms in actie komen tegen de online verkoop van niet-conforme producten. Van zijn kant zal de sector zich blijven inzetten om de huidige situatie te verbeteren.”
EucoLight
In EucoLight zijn 16 Europese stichtingen verenigd, waaronder het Nederlandse LightRec, die in eigen land de inzameling en recycling van verlichting managen. EucoLight geeft deze stichtingen een stem in Brussel en verstevigt de samenwerking binnen de branche op Europees niveau.
