Slimmer productontwerp geeft recyclingindustrie mogelijkheid om te herwinnen
Als elektronica op een andere manier worden ontworpen, kunnen er na gebruik meer zeldzame aardmetalen en andere kritische grondstoffen uit worden herwonnen. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van de Vereniging NVMP dat donderdag 29 augustus is gepresenteerd. Het onderzoek laat zien dat een slimmer productontwerp, afgestemd op een zorgvuldige scheiding en op de best beschikbare recyclingtechnieken, kan voorzien in een groter deel van deze essentiële grondstoffen.
De NVMP, die in Nederland verantwoordelijkheid neemt voor de inzameling en recycling van afgedankte elektronica, presenteert vier aanbevelingen ter bevordering van grondstoffenefficiënt productontwerp. Volgens de vereniging zijn de volgende stappen vereist:
- Formuleer uitsluitend doelen die technisch en economisch haalbaar zijn;
- Stel het gebruik van gecertificeerde best beschikbare technologie verplicht voor alle marktpartijen en handhaaf op ontwijking en ontduiking;
- Werk aan internationale normen en doelstellingen die ook hun effect sorteren in de VS en Azië waar veel elektronica ontworpen en geproduceerd worden;
- Organiseer open overleg en samenwerking tussen elektronica-industrie, inzameling, recyclingindustrie en wetenschap ter bevordering van een grondstoffenefficiënte keten.
De NVMP zal met de overheid initiatief nemen om dit overleg in Nederland op gang te brengen.
Kritische grondstoffenvoorziening
Op het gisteren gehouden symposium Grondstoffenterugwinning kritisch bekeken overhandigde NVMP-voorzitter Jan Kamminga een manifest met deze aanbevelingen aan Paulus Jansen, voorzitter van de Commissie Infrastructuur & Milieu in de Tweede Kamer. Jansen zei dat er in de Kamer een brede consensus is over de noodzaak om meer grondstoffen uit afval terug te winnen. Hij zegde toe dit onderwerp op de agenda te zetten van het overleg dat zijn commissie regelmatig over afval en recycling voert.
Herwinnen van staal, koper, plastic en de andere veelgebruikte stoffen uit afgedankte elektronica is in Nederland op orde. Maar dat geldt niet voor stoffen als indium, tantaal, antimoon, palladium en aardmetalen die in kleine hoeveelheden en in complexe samenstellingen gebruikt worden en die ook in de meest moderne recyclingprocessen veelal verloren gaan. Deze stoffen zijn schaars of beperkt verkrijgbaar, terwijl ze essentieel zijn voor de functionaliteit van moderne elektronica.
Aanpassing van de werkwijze in de keten om meer hoogwaardige materialen te herwinnen, is een zaak van de lange adem, zegt Kamminga. “Dit probleem is niet met nieuwe recyclingtechnologie op te lossen, maar vraagt om aanpassing van het ontwerp van tal van verschillende soorten apparaten. Dat gaan we pas op termijn terugzien in de recyclingopbrengsten.”
Praktische vuistregels
Op het symposium presenteerde dr. Antoinette van Schaik van onderzoeksbureau MARAS op basis van uitgebreid onderzoek tien vuistregels voor de praktische implementatie van grondstoffenefficiënt productontwerp. Het gaat primair om het in kaart brengen en kwantificeren van praktisch en economisch haalbare mogelijkheden. Dit gebeurt op basis van processimulaties die laten zien welke combinaties van grondstoffen herwinning onmogelijk maken en hoe dit vermeden kan worden. Dit kan door een andere materiaalkeuze of door fysieke scheiding van verschillende grondstoffen. Die recyclingvriendelijke keuzes dienen geïntegreerd te worden in de CAD/CAM-systemen van de productontwerpers, zodat zij de recyclingvoorkeuren kunnen meenemen in samenhang met alle eisen die functionaliteit, vormgeving en kosten stellen.
Tot op heden hebben Brusselse regels voor productontwerp, de Richtlijn Eco-design, zich vooral gericht op energiezuinige apparaten en verlichting. In een tweede richtlijn Restriction of Hazardous Substances (RoHS) is het gebruik van een aantal toxische stoffen verboden of beperkt. Relevante ontwerpvoorschriften met het oog op recycling en grondstoffenefficiency zijn er nauwelijks.
