Nederland klaar voor kwaliteitsslag in recycling e-waste

Recyclingbedrijven maken zich met steun van producenten op voor certificering
Verwerkers van afgedankte elektr(on)ische apparaten en energiezuinige lampen (e-waste) zijn begonnen met het proces van certificering volgens de WEEELABEX-kwaliteitsstandaard. Deze zomer al zullen de eerste recyclingbedrijven het certificaat behalen en vanaf 1 juli 2015 mogen uitsluitend gecertificeerde bedrijven nog e-waste verwerken.

De certificering, die onder nieuwe Nederlandse regelgeving verplicht is gesteld, verzekert een kwaliteitsslag in de recycling van e-waste. De WEEELABEX-normen stellen eisen aan het gehele verwerkingsproces, met als doel om met zorg voor het milieu zoveel mogelijk grondstoffen te herwinnen. Gecertificeerde bedrijven zijn verplicht om al het e-waste dat zij verwerken te registreren bij een Nationaal Register, waardoor alle verwerkte volumes aan de overheid kunnen worden verantwoord. Dat is nodig om de hogere Europese inzameldoelstellingen voor e-waste te kunnen halen die vanaf 2016 gelden. Het verzekert de recyclingbedrijven er ook van dat concurrenten tenminste aan dezelfde eisen moeten voldoen als zijzelf.

De recyclingbedrijven die werken voor Wecycle, de uitvoeringsorganisatie van de Vereniging NVMP, voldoen aan de WEEELABEX-normen en zij zullen naar verwachting deze zomer al het certificaat behalen. Hoeveel verwerkers zich uiteindelijk zullen certificeren en daarmee kunnen deelnemen in de markt voor e-waste, moet blijken. Schattingen van de brancheverenigingen MRF en EERA lopen uiteen van dertig tot honderd. Een deel van de sector ziet op tegen het proces van certificering en eventuele aanpassing van hun werkwijze. Dat kan aanzienlijke kosten met zich meebrengen voor bedrijven die nog ver van het vereiste kwaliteitsniveau afstaan.

Hulp voor certificerende bedrijven
De producenten en importeurs van elektr(on)ische apparaten en lampen, vertegenwoordigd door de Vereniging NVMP, ondersteunen het proces van certificering actief. Op 12 maart heeft de NVMP een eerste voorlichtingsbijeenkomst voor verwerkers georganiseerd en op 23 mei volgt een tweede bijeenkomst. De eerste honderd verwerkers die het certificaat halen, ontvangen eenmalig € 5.000 als tegemoetkoming in de kosten van certificering en de vereniging heeft toegezegd de training van vier Nederlandstalige auditors voor haar rekening te nemen. Bovendien ontvangen de gecertificeerde recyclers van de Vereniging NVMP een vergoeding van € 20 per ton die wordt geregistreerd.

De Tweede Kamer heeft bij motie gevraagd om de eis tot certificering per 1 januari 2015 in te voeren. Om verwerkers meer tijd te gunnen is de invoeringsdatum zes maanden uitgesteld tot 1 juli 2015. Met de Nederlandse regelgeving, die door de recyclers verenigd in de Europese branchevereniging EERA aan andere landen ten voorbeeld is gesteld, komt de circulaire economie voor elektrische en elektronische producten een flinke stap dichterbij.

Auditors staan klaar
De WEEELABEX-normen waaraan gecertificeerde bedrijven moeten voldoen, zijn opgesteld door de gezamenlijke Europese inzamelsystemen en recyclers als uniforme kwaliteitsmaatstaf. Het certificaat wordt toegekend door onafhankelijke auditors die ook de naleving controleren. Op dit moment zijn al 35 auditors bevoegd om WEEELABEX-audits uit te voeren, waarvan er twee Nederlands spreken en de meesten in elk geval Duits of Engels. Daarmee is er ruim voldoende audit-capaciteit om de kleine Nederlandse markt te bedienen.

Officiële Europese normen, waarop alle lidstaten en alle betrokken partijen hun inbreng kunnen geven, zijn in voorbereiding bij CENELEC, het standaardisatie-instituut voor elektrotechniek, en zullen binnen enkele jaren worden ingevoerd. Dit zal een bescheiden aanpassing vereisen voor verwerkers die reeds WEEELABEX gecertificeerd zijn.

De kwaliteitsstandaard waaraan alle verwerkers van e-waste vanaf medio 2015 gehouden zijn, geeft in wezen een invulling aan het begrip ‘passende verwerking’ dat de Europese richtlijn al sinds de invoering in 2005 vereist. De verplichting tot selectieve behandeling en depollutie wordt gedetailleerd beschreven in de standaard en geeft goede aangrijpingspunten voor de handhaving.